فرهنگ سازمانی

فرهنگ، استراتژی را تنها برای صبحانه یک لقمه چپ می کند

این جمله منسوب به پدر علم مدیریت نوین، پیتر دراکر، به خوبی گویای اهمیت این مقوله است. موضوعی که می توان آن را سهل ممتنع دانست. به این معنا که در ظاهر، بسیاری از سازمانها ارزش هایی برای خود انتخاب کرده اند، در بیانیه های خود نوشته و اعلام کرده اند، بر دیوارهای شرکت نقش بسته است، در وبسایت برای تمامی ذی نفعان اعلام شده است، مدیران و رهبران در سخنرانی های خود مکررا آنها را به انحای مختلف اعلام می دارند و مجموعه آنها زرا فرهنگ سازمانی خود می دانند. حال آنکه فرهنگ واقعی سازمان، زیر این پوسته در جریان است و کار خود را می کند. آنچه واقعا سازنده فرهنگ است، به قولی "زیرپوست شهر" جریان دارد و تمامی تاکتیکهای فوق را نقش بر آب می کند اگر آنها صرفا ادعا باشند.

در سازمانها، می توان مدیران برجسته به لحاظ فنی و مدیریتی را استخدام کرد، مشاورین استراتژیست درجه یک را نیز و همه آنها در کنار هم راهبردها، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت سازمان را ترسیم و تعیین کنند اما فرهنگ واقعی جاری در شرکت می تواند همه آنها را نقش بر آب سازد، چیزی که مثالها و مصداق های متعددی برای آن وجود دارد.

بنابراین فرهنگ را می توان یکی از چالشهای اساسی رهبران و مدیران سازمان دانست و کار کردن بر روی آن بجز اصالت و تمامیت در رهبران و بناینگذاران سازمان، نیازمند اصولی است نظیر شفافیت، صراحت، مسوولیت پذیری و پاسخگویی. واقعیت آن است که فرهنگ از بالا سرچشمه می گیرد و برنامه های اصلاح از پایین، در صورتیکه با اقدامات متناظر در راس سازمان همراه نشود، بی اثر و حتی با اثراتی منفی خواهد بود. پس جرات و جسارتی نیاز است که در صورت تحقق آن، آینده سازمان و کسب و کار روشن خواهد بود.

فرهنگ ، ابعاد و مدل های متفاوتی دارد. اما مقدم بر آنها، بحث اصیل و واقعی بودن است و نقش رهبر یا رهبران ارشد سازمان در این مقوله زیربنایی و اساسی است. اینجاست که رهبری به مثابه فداکاری است و تمامیت و صداقت یک رهبر یا تیمی از رهبران، می تواند جریانی را در سازمان شکل دهد که پیش برنده یا بازدارنده باشد.

فرهنگ از بالا و راس سازمان آغاز و منتشر می شود.

ما نیز به عنوان مشاور و شریک استراتژیک برای ذی نفعانمان، بر اساس مدلهای شناخته شده، مورد مطالعه قرار گرفته آزموده شده، برای سازمانها مراحل سنجش و ارزیابی، تشخیص مساله و سپس ارائه راهکار متناسب را به عمل در می آوریم و در بسیاری از مواقع با یک مساله ریشه ای تر مواجهیم و صراحتا آن را با رهبران سازمان در میان می گذاریم: فرهنگ!

گفته می شود رهبران سازمان اگر می خواهند فرهنگ واقعی جاری در سازمان خود را بشناسند، باید ببینند در زمان عدم حضورشان، سازمان و ساز و کارهای آن به چه شکل به گردش در می آید. در واقع فرهنگ، فارغ از ادعاها، ارزشها، شعارها، فرآیندها، روندها و رویه ها و ضوابط و مقررات، همان چیزی است که در زیر پوست سازمان در جریان است.